દરેક પોસ્ટ અંત સુધી જરૂર વાંચવાની જરૂર છે.
*****
घायल पक्षीकी देखभाल या इलाज करते समय क्या देखना है?
ચાલો જાણીએ ઘાયલ પક્ષીની સંભાળ કેવી રીતે રાખવી જેથીઘાયલ પક્ષીને દુખાવો ઓછો થાય. કબૂતર, હોલો, કાગડો,પોપટ, બાજ, ઘુવડ, વિવિધ પ્રકારના બગલા વગેરે જેવા ઘણા પક્ષીઓ ખાસ કરીને ઉત્તરાયણ એટલે કે મકરસંક્રાંતિ દરમિયાન દોરના કારણે ઘાયલ થાય છે. પક્ષીઓની ગરદન, પાંખો અને પગમાં ઇજાઓ સામાન્ય છે. આવા પક્ષીઓની સારવાર કરતી વખતે ધ્યાનમાં રાખવા જેવી કેટલીક બાબતો છે.તેમને તરત જ બર્ડ ક્લિનિક અથવા હોસ્પિટલમાં લઈ જવાથીતેમની પીડા ઓછી થશે અને તેઓ આકાશમાં મુક્તપણે ઉડવામાટે સક્ષમ બનશે.
પક્ષીઓ ખૂબ નરમ અને ડરપોક જીવો છે. તે ઝડપથી નર્વસ થઈ જાય છે. ઘાયલ પક્ષીને દૂરથી જોવું પડશે. રક્તસ્ત્રાવ ચાલુ છે તે પક્ષી ક્યાં છે? કયો ભાગ ઘાયલ છે? ગરદન વળેલી છે? પાંખો કે પગ લટકતા નથી? દોર કેટલું અને ક્યાં વીંટાળેલું છે? આ રીતે ઘાયલ પક્ષીઓ ડરી ગયા છે.
આવા ઇજાગ્રસ્ત પક્ષીને સંભાળતી વખતે, તેને પકડનાર વ્યક્તિએ સૌ પ્રથમ મોજા પહેરવાની જરૂર છે. પક્ષીને ખૂબ જ હળવાશથી પકડી રાખવું પડે છે. જ્યારે અમે તેને પકડવાનો પ્રયત્ન કરીશું, ત્યારે તે પોતાનો બચાવ કરવાનો પ્રયાસ કરશે. તેને બચાવવા માટે, તે આપણને મારી શકે છે. આવા સમયે આપણે આવા ઘાયલ પક્ષીને ખૂબ જ કાળજીપૂર્વક પકડવા પડે છે. પોપટ, જળચર પક્ષીઓ જેવા પક્ષીઓની ચાંચ તીક્ષ્ણ હોય છે જે આપણને ઇજા પહોંચાડી શકે છે, તેથી આવા પક્ષીઓને પકડતી વખતે ખૂબ કાળજી લેવી જોઈએ.
માત્ર જાણકાર વ્યક્તિએ ઘાયલ પક્ષીને શક્ય તેટલું પકડવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ. લોહીવાળા પક્ષીને પકડવામાં વધુ સમય બગાડો નહીં. તેમની પાસે ઓછું લોહી છે. આવા પક્ષીને ખૂબ જ શાંત અને નાજુક રીતે પકડવું જોઈએ. પકડતી વખતે બને તેટલા લોકોને પકડવાનો પ્રયાસ. દરેક વ્યક્તિએ પક્ષીને પકડવા પાછળ દોડવું જોઈએ નહીં. ચપળતાથી ઝડપથી પકડાય તો પક્ષી ચોંકી શકે છે. તેથી પક્ષીને પકડતા પહેલા આપણે તેને મોટા કપડાથી ઢાંકી દઈએ છીએ જેથી પક્ષી દેખાઈ ન શકે અને પક્ષી આપણા પર હુમલો કે પ્રતિકાર કરવાનો પ્રયાસ કરે.
ઘાયલ પક્ષીને પકડતા પહેલા, મોટી ટોપલી અથવા મોટા બૉક્સના તળિયે પૂર્વ-કપડાં જોઈએ. જો પક્ષીને બોક્સમાં રાખવાનું હોય તો બોક્સ અથવા ટોપલીમાં નાના છિદ્રો કરવા જોઈએ જેથી તેમાં હવા સરળતાથી જઈ શકે. જો બોક્સ અથવા ટોપલી ખુલ્લી હોય, તો તેને કાપડથી બંધ કરી શકાય છે. પક્ષીને પકડતા પહેલા પક્ષીના શરીરની ઉંચાઈ પ્રમાણે તેને સારા કપડાથી ઢાંકી દેવા જરૂરી છે. ઘાયલ પક્ષીને પકડ્યા પછી, તેને છિદ્રિત બોક્સ અથવા ટોપલીમાં મૂકો, તેને કાપડથી ઢાંકી દો. હવે તેને એવી જગ્યાએ રાખો જ્યાં હલચલ ન હોય, શાંતિ હોય, અંધકાર હોય. જેનાથી પક્ષી ત્યાં શાંતિ અનુભવી શકે છે.
ઘાયલ પક્ષીને વારંવાર પંપાળવું નહિ અને પ્રેમ બતાવવાનો પ્રયાસ ન કરો. કારણ કે ઇજાગ્રસ્ત પક્ષી ગભરાય છે, તેમને છિદ્રિત હોલો ટોપલીમાં મૂકવું જોઈએ અને તેની ઉપર ઠંડી અને અંધારાવાળી જગ્યાએ મૂકવું જોઈએ. તેને થોડો સમય એકલા રહેવા દેવો જોઈએ. પરિણામે, પક્ષી શાંત થઈ શકે છે અને આરામદાયક લાગે છે. બીડી સિગારેટનો ધુમાડો અથવા અન્ય ધુમાડો, પક્ષીની આસપાસની દુર્ગંધ અથવા દુર્ગંધ પણ તેની મુશ્કેલીમાં વધારો કરી શકે છે. તેથી પક્ષીને કોઈપણ પ્રકારના ધુમાડા કે ધુમાડા, ગંધ અને દુર્ગંધથી દૂર રાખો. મિત્રો, આપણે કેવી રીતે જાણી શકીએ કે પક્ષીને આઘાત લાગ્યો છે કે નહીં? જો આપણે પક્ષી જે આઘાતની સ્થિતિમાં હોય તેને જોઈશું, તો આપણે જોશું કે પક્ષી નીચે પડી ગયું છે અથવા તેની ગરદન વાંકી છે અથવા પડી છે, તેની આંખો અડધી ખુલ્લી છે, તેનો શ્વાસ ઝડપી છે. જો આવા ચિહ્નો જોવા મળે છે, તો તેનો અર્થ એ છે કે પક્ષી આઘાત પામ્યો અને ડરી ગયો.
