દરેક પોસ્ટ અંત સુધી વાંચવાની જરૂર છે.
શિયાળામાં શું ખાવું?
What to eat in winter?
શિયાળામાં સારા સ્વાસ્થ્ય માટે શું ખાવું? કુદરત આપણને શિયાળામાં ખાવા માટે ઘણું બધું આપે છે અને જો આપણે એ ઋતુ પ્રમાણે ખાઈએ તો આ ચાર મહિનામાં આપણે આખા વર્ષનું પોષણ મેળવી શકીએ છીએ.
What to eat for good health in winter? Nature gives us a lot to eat in winter and if we eat according to that season, we can get nutrition for the whole year in these four months.
લીલું લસણ
આપણે બધા જાણીએ છીએ કે લસણના ઘણા ફાયદા છે, પરંતુ લીલું લસણ ફક્ત શિયાળામાં જ મળે છે, જે સામાન્ય લસણ કરતા વધુ ફાયદાકારક છે. તે આખા શરીરને ડિટોક્સિફાય કરે છે. પાચન તંત્રને મજબૂત બનાવે છે. એલિસિન, લીલા લસણમાં સક્રિય સંયોજન, એક કુદરતી એન્ટિબાયોટિક છે જે ચેપ સામે રક્ષણ આપે છે. આ ખાવાથી શરદી અને ફ્લૂથી બચી શકાય છે. લીલું લસણ વ્યક્તિના શરીરમાં વિટામિન સી, મેટાબોલિઝમ અને આયર્ન વધારવામાં મદદ કરે છે. લીલા લસણમાં રહેલું પ્રોટીન ફેરોપોર્ટિન કોષોમાં આયર્નનો સંગ્રહ કરે છે. જેના કારણે શરીરમાં આયર્નની માત્રા વધી જાય છે. લીલા લસણમાં રહેલું પોલિસલ્ફાઈડ હૃદય રોગથી બચાવે છે. લીલા લસણમાં મેગ્નેશિયમનું પ્રમાણ વધુ હોય છે. આ તત્વ શરીરમાં સારા કોલેસ્ટ્રોલને વધારે છે અને હૃદયને સંતુલિત રાખવાનું કામ કરે છે. બાજરી આ એક એવું અનાજ છે જે શિયાળામાં જ ખાવું જોઈએ. નાસ્તો જેમ કે બાજરીની રોટલી, ગોળ અને ઘી. આનાથી શ્રેષ્ઠ કોઈ ન હોઈ શકે. તેના લોટમાં લીલું લસણ બોળીને બનાવેલ ગોળીઓ.
બાજરી
બાજરીમાં સારી માત્રામાં પ્રોટીન હોય છે, જે શરીરને પોષણ આપે છે અને ગરમ કરે છે. આ એક એવું ભોજન છે જે તમને તૃપ્ત કરે છે અને તમને લાંબા સમય સુધી ભૂખ્યા રાખતા નથી. આ એક એવું ભોજન છે જે તમને તૃપ્ત કરે છે અને તમને લાંબા સમય સુધી ભૂખ્યા ન રહે. તેમાં હાજર આવશ્યક એમિનો એસિડ લોહીમાં રહેલા અનિચ્છનીય કોલેસ્ટ્રોલને દૂર કરે છે. બાજરી સાથે ઘી ખાવા છતાં. ચરબી મેળવવાની ચિંતા કરશો નહીં. બાજરી અને ઘી તમને જાડા નથી બનાવતા પરંતુ જરૂરી પોષણ અને શક્તિ આપે છે. અન્ય અનાજની સરખામણીમાં બાજરીના અનાજમાં પ્રોટીનનું પ્રમાણ વધુ હોય છે અને એમિનો એસિડનું સારું સંતુલન હોય છે. તેમાં લાયસિન અને મેથિઓનાઇન + સિસ્ટીનનું ઉચ્ચ સ્તર હોય છે.
લીલી હળદર
લીલી હળદર શિયાળામાં હળદર બે પ્રકારની હોય છે, એક લીલી હળદર અને બીજી કેરીની હળદર. બંને ખૂબ જ ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે. હળદર સ્વાસ્થ્ય માટે સોના જેટલી જ મૂલ્યવાન છે. કોઈપણ પ્રકારના ચેપથી બચવા માટે હળદર જરૂરી છે. તેમાં એન્ટિબેક્ટેરિયલ, એન્ટિવાયરલ અને એન્ટિફંગલ ગુણો છે અને ઋતુ પરિવર્તનને કારણે થતા રોગો સામે રક્ષણ આપે છે. હાડકાંને શક્તિ આપે છે અને રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત બનાવે છે. સાથે જ તેમાં રહેલા એન્ટીઓક્સીડેન્ટ પણ ખૂબ જ ફાયદાકારક છે.
મૂળા
મુળા મુંબઈમાં 12માંથી 6 મહિના સુધી જોવા મળે છે, પરંતુ તે વાસ્તવમાં શિયાળુ મૂળ છે. તે ડાયેટરી ફાઈબરથી ભરપૂર હોય છે જે પાચન સંબંધી સમસ્યાઓમાં રાહત આપવામાં મદદ કરે છે. શિયાળામાં સમસ્યાનું મૂળ કફ અને શરદીની સમસ્યાને દૂર કરવા અને ખાસ કરીને કફની અંદર રહેલા કફને દૂર કરવા માટે છે. આ સિવાય તેમાં ઝિંક અને ફોસ્ફરસ હોય છે, જે શુષ્ક ત્વચા, ખીલ કે લાલ નિશાન જેવી ત્વચાની સમસ્યાઓને ઠીક કરી શકે છે.
આમળાઆમળા શિયાળુ ફળ છે જે ખૂબ જ ઉપયોગી છે. વિટામિન્સથી ભરપૂર આ આમળા ફક્ત શિયાળામાં જ જોવા મળે છે. તેનો ઉપયોગ દવા તરીકે પણ થાય છે. ઘણા પ્રકારો છે, તે કહેવું મુશ્કેલ છે. પરંતુ ખરેખર જો તમે તેનો લાભ લેવા માંગતા હો, તો તમારે તેને આખું ખાવું પડશે. આમળામાં રહેલું વિટામિન સી પાણી અને હવામાં દ્રાવ્ય હોય છે. એટલે કે, જ્યારે તે પાણીના સંપર્કમાં આવે છે ત્યારે તે બાષ્પીભવન થાય છે અથવા જ્યારે તે હવાના સંપર્કમાં આવે છે ત્યારે તે બાષ્પીભવન થાય છે.સવારે આમળા ખાવાથી તરત જ શરીરને ઉત્તમ પોષણ મળે છે. તેને મીઠું કે હળદરના પાણીમાં પલાળીને ન રાખો, તેને ખાઓ.
આ પ્રકારની બીજવાળી શાકભાજી ફક્ત શિયાળામાં જ મળે છે. આજકાલ લોકો તેને આખા વર્ષ માટે ફ્રીઝરમાં રાખે છે. આ બીનની વિશેષતા એ છે કે અમે ઉંધીયામાં આ બીજના નિષ્ણાત છીએ. તેથી જ આપણા ઉલ્ટાને સંપૂર્ણ આહાર માનવામાં આવે છે. શાકાહારીઓને તેમનું પ્રોટીન દાળ, કઠોળ અથવા ડેરી ઉત્પાદનોમાંથી મળે છે, પરંતુ શાકભાજીમાંથી મળતું દુર્બળ અને સુપાચ્ય પ્રોટીન આ પ્રોટીન કરતાં વધુ ફાયદાકારક છે. શિયાળામાં મળતી આ કઠોળ ઘણી વાનગીઓમાં વપરાય છે અને તે ખાવી જ જોઈએ. તે સુપાચ્ય પ્રોટીન ધરાવતું શાકભાજી છે.
ખજૂર એક એવી વસ્તુ છે જે આજકાલ લોકો કોઈપણ ઋતુમાં ખાય છે, પરંતુ એક સમય એવો હતો જ્યારે શિયાળા સિવાય તેને ખાવામાં આવતું ન હતું અને તેને ગરમ માનવામાં આવતું હતું. શિયાળાની ઋતુ એ ખજૂર ખાવા અને તેના પર વિશ્વાસ ન કરવાનો સારો સમય છે. ઘી વગરની ખજૂર ખાદ્ય ગણાતી નથી. શિયાળામાં ખજૂર ખાવી અને ઘી વગર ખાવું એ યોગ્ય નથી. ખજૂર અને ઘીની જોડી છે. જો તમને ઘીમાં તળવાનું પસંદ હોય તો જેમ હોય તેમ ખાઓ, નહીંતર ઘી લો અને તેમાં ખજૂર બોળીને ખાઓ. તે ખાસ કરીને બાળકો માટે પોષક છે.
લીલા પાંદડાવાળા શાકભાજી મેથી, પાલક, ફુદીનો, મૂળાના પાન
આમાંના કેટલાક શાકભાજી શિયાળામાં મળે છે. આ શાકભાજી મુંબઈમાં ઘણા મહિનાઓ સુધી ઉપલબ્ધ હોય છે, પરંતુ જ્યારે તમારે તેને આખું ખાવા જોઈએ તે ઋતુ શિયાળો છે. આ શાકભાજીમાં ભરપૂર પોષણ હોય છે.તેનો ઉપયોગ અલગ અલગ રીતે કરી શકાય છે. રોટલાને પરોઠામાં બોળીને અથવા શાક બનાવીને ખાઈ શકાય છે. આ શાકભાજીમાં ભરપૂર માત્રામાં આયર્ન, વિટામિન બી, વિટામિન જી અને વિટામિન ડી હોય છે. તેમાં એન્ટીઓક્સીડેન્ટ પણ ભરપૂર માત્રામાં હોય છે.
તુવેર-વટાણા-વાલ-લીલા ચણાઆ પ્રકારની બીજવાળી શાકભાજી ફક્ત શિયાળામાં જ મળે છે. આજકાલ લોકો તેને આખા વર્ષ માટે ફ્રીઝરમાં રાખે છે. આ બીનની વિશેષતા એ છે કે અમે ઉંધીયામાં આ બીજના નિષ્ણાત છીએ. તેથી જ આપણા ઉલ્ટાને સંપૂર્ણ આહાર માનવામાં આવે છે. શાકાહારીઓને તેમનું પ્રોટીન દાળ, કઠોળ અથવા ડેરી ઉત્પાદનોમાંથી મળે છે, પરંતુ શાકભાજીમાંથી મળતું દુર્બળ અને સુપાચ્ય પ્રોટીન આ પ્રોટીન કરતાં વધુ ફાયદાકારક છે. શિયાળામાં મળતી આ કઠોળ ઘણી વાનગીઓમાં વપરાય છે અને તે ખાવી જ જોઈએ. તે સુપાચ્ય પ્રોટીન ધરાવતું શાકભાજી છે.
ખજૂર
ખજૂર એક એવી વસ્તુ છે જે આજકાલ લોકો કોઈપણ ઋતુમાં ખાય છે, પરંતુ એક સમય એવો હતો જ્યારે શિયાળા સિવાય તેને ખાવામાં આવતું ન હતું અને તેને ગરમ માનવામાં આવતું હતું. શિયાળાની ઋતુ એ ખજૂર ખાવા અને તેના પર વિશ્વાસ ન કરવાનો સારો સમય છે. ઘી વગરની ખજૂર ખાદ્ય ગણાતી નથી. શિયાળામાં ખજૂર ખાવી અને ઘી વગર ખાવું એ યોગ્ય નથી. ખજૂર અને ઘીની જોડી છે. જો તમને ઘીમાં તળવાનું પસંદ હોય તો જેમ હોય તેમ ખાઓ, નહીંતર ઘી લો અને તેમાં ખજૂર બોળીને ખાઓ. તે ખાસ કરીને બાળકો માટે પોષક છે.
તલ
તલ એક પ્રકારનું બીજ છે જેમાંથી આપણને ખૂબ સારી ગુણવત્તાની ચરબી મળે છે. તેમાં ખૂબ જ સારી ગુણવત્તાનું પ્રોટીન પણ હોય છે. આમ તે પોષણ પ્રદાન કરે છે જે પાચનની પ્રક્રિયાને ઘણી હદ સુધી ઝડપી બનાવે છે. તલ ખાવાથી શરીરનું તાપમાન જળવાઈ રહે છે. શરીર અંદરથી ગરમ રહી શકે છે. તલ અને ગોળનું મિશ્રણ ખૂબ જ સારું માનવામાં આવે છે. છછુંદર કાળો હોય કે લાલ, બંનેના અનેક ફાયદા છે. આ શિયાળામાં તલ, તલ અને તલ અવશ્ય ખાઓ.
ગુંદરગુંદર આપણા દ્વારા ખૂબ જ પૌષ્ટિક માનવામાં આવે છે, પરંતુ તેનો ઉપયોગ આખા વર્ષ દરમિયાન થતો નથી. તે સામાન્ય રીતે શિયાળાના પાકમાં લાગુ પડે છે. ગુંડાઓ લાડુ બનાવે છે, ગુંડાઓ પણ રાબ બનાવે છે. સુખારી, મેથીના લાડુ, અડદિયા, તિલ જેવા વિવિધ પાકોમાં ગુંદરનો ઉપયોગ થાય છે. તે શરીરને શક્તિ આપે છે અને હાડકાંને પોષણ આપે છે. સંપૂર્ણ પોષણ માટે ગુંદર ખૂબ જ ઉપયોગી છે.
અડદિયા
આમ પાકની વિવિધતા ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. અડદિયા એ ખૂબ જ લોકપ્રિય પાક છે, ખાસ કરીને ગુજરાતીઓમાં. અડદની દાળ ગુજરાતી ઘરોમાં બહુ ખાતી નથી, પણ અડદિયા જેટલી દાળ આપો એટલી ખવાય છે. આ પ્રકારના પાકમાં આપણે ગોળ, ઘી, ડ્રાયફ્રૂટ્સ અને જડીબુટ્ટીઓનો ઉપયોગ કરીએ છીએ જે પોષણની દૃષ્ટિએ શ્રેષ્ઠ છે. અડદિયામાં કાળા અને સફેદ મુસલી, ગોખરુ, કૌચા, અકલગરો, પાપરી મૂળ, ખસખસ, એલચી, જાયફળ, જાવંતરી અને આદુ જેવા અત્યંત ફાયદાકારક પદાર્થો ઉમેરવામાં આવે છે. આજકાલ લોકો તેને હાઈ કેલરીના નામે ખાતા નથી, પરંતુ તે એક ભૂલ છે. જે લોકો વજન ઘટાડી રહ્યા છે તેઓ પણ આ પાક ખાઈ શકે છે. તે કેટલું અને ક્યારે ખાવું તે સમજવું મહત્વપૂર્ણ છે. શિયાળામાં સવારના સમયે એક કપ દૂધ અને એક કપ દૂધ શ્રેષ્ઠ નાસ્તો માનવામાં આવે છે. પાક ખોરાક નથી. પરંતુ દરેક ઉંમરના લોકોએ તેને ખાવું જ જોઈએ.
દરેક પોસ્ટ અંત સુધી જરૂર વાંચો.